Instituti Albanologjik – Prishtinë
Institute of Albanology – Prishtina
KONFERENCA SHKENCORE
JAVA E ALBANOLOGJISË
Prishtinë, 16-18 qershor 2014
Prishtina, June 16-18 2014
Këshilli Organizues / Organizing Committee
Prof. Dr. Hysen Matoshi
Prof. Dr. Lulëzim Lajçi
Prof. Dr. Qemal Murati
Prof. Dr. Leontina Gega-Musa
Dr. Fadil Grajçevci
Dr. Memli Krasniqi
Dr. Bashkim Lajçi
PROGRAMI
16 qershor, e hënë, në orën 10.00
SEANCA PLENARE
(Salla e bibliotekës )
Drejtojnë seancën:
Hysen Matoshi, Shefkije Islamaj, Lulëzim Lajçi
Fjala e hapjes: Hysen Matoshi
Fjalë përshëndetëse: Ramë Buja, Ministër i Arsimit, i Shkencës dhe i Teknologjisë
Përurimi i botimeve të IAP të vitit 2013: Lulëzim Lajçi
16 qershor, e hënë, në orën 11.00
SESIONI I (Salla e bibliotekës)
SEANCA E PARË: Letërsi
PERIODIKU LETRAR SHQIPTAR
Drejtojnë seancën[1]:
Rexhep Qosja, Resmije Kryeziu, Kristaq Jorgo
1. Rexhep Qosja, Rëndësia shkencore, letrare dhe në përgjithësi kulturore e periodikut letrar
2. Aurel Plasari, Te rrënjët e mendimit totalitar për letërsinë në shtypin letrar shqiptar
3. Resmije Kryeziu, Oksidenti dhe orienti në periodikun letrar shqiptar në vitet ‘30
4. Kristaq Jorgo, Vendi dhe funksioni i periodikëve në sistemin letrar shqiptar
5. Shefkije Islamaj, Studimet mbi gjuhën shqipe në Hyllin e Dritës
6. Hysen Matoshi, Revista letrare Fryma
7. Sali Bashota, Revista letrare Hylli i Dritës
8. Ermira Ymeraj, Letërsia botërore dhe Hylli i dritës, Leka e Fryma si ura dialogu mes kulturave
9. Anila Mullahi, Shkrimtarët francezë të fundshekullit XIX në periodikët letraro-kulturor të viteve 30-40
10. Hysni Ndreu, Revista Kritika e Arshi Pipës dhe institucionalizimi i kritikës letrare
11. Ana Shahini, Figura e Jakov Xoxës në optikën e periodikëve shqiptarë para dhe pas viteve ‘90
12. Arbana Ajdini, Vlerësimi kritik i romaneve të Zija Çelës nëpër gazeta dhe revista
Diskutime
16 qershor, e hënë, në orën 16.00
SESIONI I (Salla e bibliotekës)
SEANCA E DYTË: Letërsi
PERIODIKU LETRAR SHQIPTAR
Drejtojnë seancën:
Fadil Grajçevci, Rovena Vata, Vebi Bexheti
1. Rovena Vata, Periodikët si histori e letërsisë dhe kodifikues letrarë, rasti i Shêjzave
2. Sali Bytyqi, Jeta e re në kohën kur e drejtonte Rexhep Qosja
3. Xhevat Syla, Letërsia shqipe për fëmijë në periodikun letrar shqiptar
4. Vebi Bexheti, Si u ndalua Hylli i Dritës në Jugosllavi
5. Arben Hoxha, Periodiku letrar dhe kultura letrare
6. Gentiana Xhemaili, Revistat Fatosi dhe Gëzimi dhe karakteri i tyre letrar në hapësirat shqiptare të Republikës së Maqedonisë
7. Virion Graçi, Shkëlqimi dhe degradimi i diskursit letrar në periodikët Fjala dhe ars (vitet 2000-2005)
8. Evalda Paci, Përkthime të klasikëve në revistat kulturore shqiptare të viteve ’30 – ‘40
9. Fadil Grajçevci, Letërsia e traditës në revistën letrare Jeta e re
10. Anrila Spahija (Anna Kove), Periodiku letrar shqiptar dhe standardi i shqipes
11. Teuta Vinca – Kafexholli, Letërsia në revistën Shejzat
12. Besa Hoxha, Një dritare në revistën Shejzat për letërsinë e realizmit socialist
13. Gëzim Aliu, Nëndori, fillimet e një reviste letrare-artistike e ideologjike
Diskutime
16 qershor, e hënë, në orën 11.00
SESIONI II (Salla shkencore)
SEANCA E PARË: Etnologji
ETNOLOGJIA DHE ANTROPOLOGJIA SHQIPTARE – GJENDJA DHE SFIDAT
Drejtojnë seancën:
Mark Tirta, Afërdita Onuzi, Bashkim Lajçi
1. Mark Tirta, Synime në zhvillimin e etnologjisë shqiptare me kode të kohës së sotme
2. Afërdita Onuzi, Botimet ilustrative dhe vlerat e tyre
3. Bashkim Lajçi, Rëndësia e burimeve vizuale në fushën e etnologjisë dhe antropologjisë kultururore
4. Armanda Hysa, Probleme aktuale të metodologjisë kërkimore në etnologjinë-antropologjinë shqiptare
5. Arsim Canolli, Motivimi antropologjik dhe aktropologjia e motivueshme
6. Nexhat Çoçaj, Zonat e ndërmjetme etnografike në Kosovë
7. Nebi Dervishi, Kostumet popullore në trevat lindore (Maqedoninë Perëndimore) dikur dhe gjendja momen-tale sot
8. Arjan Zurbo, Roli i trinomit: areal, festival, muze ne veshjet popullore te Gjirokastrës
9. Rini Useini, Ndikimi i etnologjisë dhe aktropologjisë kulturore në turizëm, shoqëri etj.
10.Jehona Hajrullahu, “Humaniteti-normë tradicionale dhe diferenca në qytetërimin modern”
11. Bekim Xhemili, Kuadri profesional i sektorit të etnologjisë në Muzeun e Kosovës që nga themelimi si dhe oscilimet në planin kadrovik profesional.
Diskutime
16 qershor, e hënë, në orën 16.00
SESIONI II (Salla shkencore)
SEANCA E DYTË: Etnologji
ETNOLOGJIA DHE ANTROPOLOGJIA SHQIPTARE – GJENDJA DHE SFIDAT
Drejtojnë seancën:
Lumije Kadriu, Olsi Lelaj, Nexhat Çoçaj
1. Lumnije Kadriu, Probleme të qasjeve dhe të emërtimeve e definicioneve në fushën e etnologjisë
2. Olsi Lelaj, Mbi përkthimin e literaturës aktropologjike në shqip: disa shënime
3. Zanita Halimi, Kontributi i Departamentit të Etnologjisë dhe Antropologjisë kulturore në zhvillimin e shkencës së Etnologjisë
4. Angjelina Hamza, Etnologjia në revistën shkencore Gjurmime albanologjike seria Folklor-etnologji
5. Dashamir Çuberi, Akti i krijimit dhe veçoritë e artit të zbukurimit në banesën qytetare ne rast studimi nga qyteti i Gjirokastrës
6. Besarta Reçica, Gjendja e dikurshme dhe proceset e zhvillimit në Muzeun e Kosovës
7. Shkelqesë Kurtaj, Ndikimi i periudhave të ndryshme në zhvillimin e ceremonialit të dasmës
8. Arlinda Sadiku, Poema “Hanko Halla” në vështrim etnologjik
9. Blerina Bejtullahu, Veshja tradicionale në kohën moderne
10. Albina Alihajdari, Motivi i gjarprit në artin popu
llor shqiptar dikur dhe sot në rrethinën e Istogut
Diskutime
17 qershor, e martë, në orën 10.00
SESIONI III (Salla e bibliotekës)
SEANCA E PARË: Gjuhësi
SHQIPJA E SOTME NË HAPËSIRAT MBARËSHQIPFOLËSE – GJENDJA DHE PERSPEKTIVAT
Drejtojnë seancën:
Emil Lafe, Anila Omari, Ragip Mulaku
Fjala hyrëse: Qemal Murati
1. Jorgji Gjinari, Gramatika e K. Cipos e 1949-s – pararendëse e gjuhës letrare kombëtare.
2. Emil Lafe, Sqarime dhe përsiatje për drejtshkrimin tonë.
3. Xhevat Lloshi, Variantet e shqipes krahas standardit letrar
4. Rami Memushaj, Sa i mbështetur gjuhësisht është projekti ndërakademik i drejtshkrimit?
5. Isa Bajçinca, Mbi diskutimet rreth standardit të shqipes
6. Anila Omari, Zgjerimi i përdorimit të “paskajores së re” në shqipen standarde.
7. Valter Memisha, Ndihmesa e I. Kadaresë në pasurimin e leksikut dituror të shqipes.
8. Thoma Dhima, Kështjellat e sintaksës në ligjërimin e Kadaresë.
9. Mariana Ymeri, Studime sociolinguistike në fushë të shqipes në shek.XXI (mbi materialet e Seminarit Ndërkombëtar … të Universitetit të Prishtinës)
10. Vilma Proko, Sfida për një terminologji të unifikuar tekniko-shkencore
11. Zeqirja Ibrahimi, Gjuha e teksteve të veprimtarisë teknike-shkencore:analizë përmes konektorëve e kohezionit të tekstit dhe e llojit të ligjërimit.
Diskutime
17 qershor, e martë, në orën 16.00
SESIONI III (Salla e bibliotekës)
SEANCA E DYTË: Gjuhësi
SHQIPJA E SOTME NË HAPËSIRAT MBARËSHQIPFOLËSE – GJENDJA DHE PERSPEKTIVAT
Drejtojnë seancën:
Xhevat Lloshi, Valter Memisha, Isa Bajçinca
1. Kujtim Kapllani, Çështje të shqipes standarde
2. Ragip Mulaku, Pasurimi i shqipes me fjalë të leksikut dialektor
3. Haredin Xhaferi, Vërejtje rreth strukturës së lokucioneve lidhëzore në shqipen e sotme.
4. Valbona Toska, Kuantifikimi në fjalinë e thjeshtë në gjuhën shqipe
5. Shpresa Hoxha, Kah po shkon shqipja e ditëve të sotme?
6. Nexhmije Kastrati, Përdorime të foljes në ese të nxënësve në konkursin “Gjuhëtari i ri” 2013”
7. Bedri Zyberaj, Shkëlqimi dhe rënia e gjuhës shqipe
8. Ramadan Asllani, Mungesa e fjalëve shqipe në fjalorët shqipes
9. Naim Berisha, Shqipja “moderne” në rrjedhat globalizuese
10. Sejdi Gashi, A po cenohet shqipja nga procesi i globalizimit apo nga vetë shqipfolësit?
11. Afërdita Abdullahi, Shkolla për një gjuhë të pastër shqipe.
12. Abdurrahim Maxhuni, Përdorimi i gjuhës standard nga nxënësit e shkollave të mesme në Prishtinë.
13. Vjosa Osmani, Ligjërimi i shkujdesur në institucionet tona publike.
Diskutime
17 qershor, e martë, në orën 10.00
SESIONI IV (Salla shkencore)
SEANCA E PARË: Folklor
FOLKLORI DHE TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT: RAPORTE PRANUESE E KUNDËRSHTUESE
Drejtojnë seancën:
Leontina Gega-Musa, Izaim Murtezani, Miaser Dibra
Fjala hyrëse: Leontina Gega-Musa
1. Arbnora Dushi, Folklori, ndërmjet mbijetesës dhe transformimit
2. Miaser Dibra, Dixhitalizimi dhe klasifikimi i fondeve arkivore të Institutit të Antropologjisë Kulturore dhe Studimeve të Artit
3. Izaim Murtezani, Folklori dhe interneti: drejt paradigmave të reja eksploruese
4. Leontina Gega-Musa, Format e reja të komunikimit të folklorit
5. Muharrem Jakupi, Folklori i krahinës së Çamërisë midis arkivit, ahengut dhe komercializimit
6. Zeqirja Neziri, Teknologjia e komunikimit dhe perspektiva e lirikës gojore
7. Hamit Xhaferi, Roli i medieve në bartjen dhe prezantimin e traditave folklorike shqiptare në Maqedoni
8. Kujtim Rrahmani, Transcendenca e Autorësisë: A bëhet Zëri Autor?
9. Olimbi Velaj, Kënga popullore, turbo folku dhe probleme të “tolerancës” në receptim
10. Edlira Birko, Televizioni publik Shqiptar dhe folk
lori: dje, sot, nesër
Diskutime
17 qershor, e martë, në orën 16.00
SESIONI IV (Salla shkencore)
SEANCA E DYTË: Folklor
FOLKLORI DHE TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT: RAPORTE PRANUESE E KUNDËRSHTUESE
Drejtojnë seancën:
Zeqirja Neziri, Vlorë Berisha, Klodian Qafoku
1. Irena Gjoni, Mitet si koncepte analitike në teknologjinë e komunikimit
2. Klodian Qafoku, Dokumentimi zanor, proces i rëndësishëm për etnomuzikologjinë shqiptare
3. Vlorë Berisha, Cikli jetësor në rrjetet sociale
4. Behar Arllati, Komercializimi i folklorit muzikor në rrjetet sociale dhe në internet
5. Mimoza Shqefni, Roli i televizionit në bartjen e folklorit (dasma tradicionale)
6. Krenar Doli, Prezentimi i dasmës gjakovare përmes rrjeteve sociale
7. Ylberza Halili, Grafitet si forma të shprehjes së folklorit urban
8. Visar Munishi, Muzika, shija dhe media sociale
Diskutime
Fjala përmbyllëse: Leontina Gega-Musa
18 qershor, e mërkurë, në orën 10.00
SESIONI V (Salla e bibliotekës)
SEANCA E PARË: Histori
SHQIPTARËT DHE PERANDORIA OSMANE
Drejtojnë seancën:
Pëllumb Xhufi, Gazmend Shpuza, Xheladin Shala
Fjala hyrëse: Memli Krasniqi
1. Gazmend Shpuza, Përsiatje rreth identitetit kombëtar të shqiptarëve nën osmanët nga “Arnavutlluk” te “ Arnavut Milet”.
2. Xheladin Shala, Shqiptarët në prag të Luftës së Parë Ballkanike.
3. Pëllumb Xhufi, “Turq që luftojnë kundër turqve: kryengritje të myslimanëve shqiptarë në shek. XVII-XVIII”.
4. Iljaz Rexha, Procesi i islamizimit të popullsisë shqiptare në Kosovë dhe Maqedoni gjatë periudhës së hershme osmane të shek. XV-XVI.
5. Mustafa Küçük, According to the documents at the prime ministry ottoman archives: anarchic acts and serbian attacks against kosovo before the balkan wars
6. Muhamet Mufaku, Roli i institucionit vakuf në ngritjen e vendbanimeve të reja në viset shqiptare gjatë sundimit osman: Korça,Kaçanik,Tiranë si shembuj.
7. Lulëzim Lajçi, Trojet shqiptare në prag të pushtimit osman
8. Qerim Dalipi, Arbëria përballë rrezikut osman (1385 -1396)
9. Nail Draga, Ndryshimet demografike në pjesën Veri-Perëndimore të hapësirës etnogjeografike shqiptare (shek. XIX).
10. Naser Ferri, Kujdesi joadekuat ndaj trashëgimisë kulturore të periudhës së sundimit osman.
11. Nehat Krasniqi, Fuqizimi i oxhakërisë shqiptare dhe politika e Portës së Lartë ndaj tyre gjatë shek. XVII – XVIII.
12. Ledia Dushku, Vilajeti i Janinës, Megali idea dhe shqiptarët.
13. Memli Krasniqi, Kundërthëniet sociale në Sanxhakun e Shkupit në gjysmën e parë të shekullit XIX.
Diskutime
18 qershor, e mërkurë, në orën 16.00
SESIONI V (Salla e bibliotekës)
SEANCA E DYTË: Histori
SHQIPTARËT DHE PERANDORIA OSMANE
Drejtojnë seancën
Qerim Dalipi, Etleva Lala, Memli Krasniqi
1. Etleva Lala & Musa Ahmeti, Toleranca fetare në Shqipëri sipas relacioneve të relatorëve shqiptar e të huaj për Selinë e Shenjtë në shek.XVI-XVII dhe lehtësirat e pushtetit osman për relatorët në trojet etnike shqiptare.
2. Fejzulla Shabani, Reformat e Tanzimatit dhe rezistenca e shqiptarëve në trevat lindore-Kryengritja e Dervish Carës
3. Jani Sota, Institucionet fetare islame dhe roli i tyre në zhvillimin e jetës arsimore, kulturore dhe fetare te shqiptarët në periudhën osmane.
4. Nuridin Ahmeti, Ndihmesa e Institutit Albanologjik në fushën e osmanistikës.
5. Sadik Mehmeti, Dokumentet osmane për shpërnguljen e shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit në Arkivin e Maqedonisë.
6. Hatixhe Ahmedi, Të dhëna për shqiptarët në veprën “MEMÂLİK-İ OSMÂNİYYE’NİN TÂRÎH VE COĞRAFYA LUĞÂTΔ – të autorit: Ali Xhevad.
7. Bedri Muhadri, Pushtimi osman në Kosovë shek. XV.
8. Hasan Bello, Aspekte mbi problematikat e sistemit gjyqësor osman në hapësirat shqiptare (fundi i shek. XIX – fillimi i shek.XX)
9. Gjon Berisha, Vendi i Patrikanës së Pejës në zhvillimet kulturore, fetare e politike në Kosovë gjatë periudhës osmane.
10. Agron Islami & Rezart Mezani, Politikat e shtrirjes së osmanlinjve në Rumeli dhe në tokat shqiptare gjatë shekujve XIV-XV.
11. Teuta Shala-Peli, Mërgimi dhe integrimi i drishtjanëve në Venedik pas rënies së Drishtit nën sundimin osman (1478-1552)
12. Shpend Avdiu, Shtypi shqiptar për Luftën e Parë Ballkanike
Diskutime
Fjala e mbylljes: Memli Krasniqi
18 qershor, e mërkurë, në orën 19.00
Mbyllja e punimeve të
KONFERENCËS SHKENCORE
JAVA E ALBANOLOGJISË
(Salla e katit II)
Drejtojnë seancën: Hysen Matoshi, Lulëzim Lajçi, Ledia Dushku
Fjala e mbylljes: Lulëzim Lajçi
[1] Koha e leximit të kumtesave është e kufizuar në 10 minuta. Kohëzgjatja e diskutimeve deri në 3 minuta.
